Η σκλήρυνση κατά πλάκας πρόβαλλει νέους ενήλικες και συνήθως γυναίκες.

 

Ποια είναι τα αίτια της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Αν και η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια αυτοάνοση νόσος τα αίτια που την προκαλούν δεν είναι εξακριβωμένα. Γενετικοί, και περιβαλλοντικοί παράγοντες έχον ενοχοποιηθεί, όπως επίσης λοιμώξεις, εμβόλια και διατροφικές συνήθειες.

 

Ποιες είναι οι μορφές της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν θεωρείται μια ενιαία αρρώστια. Υπάρχουν 4 διαφορετικές μορφές:

• Υποτροπιάζουσα – διαλείπουσα ΣΚΠ. Περίπου το 80% των ανθρώπων με ΣΚΠ εμφανίζουν αρχικά τον τύπο αυτό, που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις, οι οποίες ακολουθούνται από περιόδους ηρεμίας για μήνες ή και χρόνια. Οι βλάβες που προκαλούνται κατά τις εξάρσεις μπορεί να υποχωρούν πλήρως. Υπάρχουν  περιπτώσεις που εμπαίζεται μια και μόνο έξαρση της νόσου χωρίς ουδέποτε να επαναληφθεί υποτροπή και τότε έχουμε την καλοήθη μορφή της ΣΚΠ.

• Πρωτοπαθής προϊούσα ΣΚΠ. Περίπου το 10% των ασθενών με ΣΚΠ πάσχει από τύπο αυτό, που χαρακτηρίζεται από αργή επιδείνωση της νευρολογικής λειτουργίας, χωρίς να μπορούν να διακριθούν σαφείς εξάρσεις και υφέσεις. Η εξέλιξη εξαρτάται από την διάρκεια της νόσου και μπορεί να εμφανίζει περιόδους σταθεροποίησης.

• Δευτεροπαθής προϊούσα ΣΚΠ. Ο τύπος αυτός με αργή επιδείνωση ακολουθεί κάποιες φορές μια αρχική υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα μορφή. Τα παλιότερα χρόνια, πριν εμφανιστούν τα νέα θεραπευτικά μέσα, το 50% των ασθενών με τον πρώτο τύπο εμφάνιζαν αυτή τη μορφή μετά από 10 χρόνια.

• Προϊούσα-υποτροπιάζουσα ΣΚΠ. Είναι σπάνιος τύπος (5%), που χαρακτηρίζεται ευθύς εξ αρχής από σταθερή επιδείνωση με σαφείς συνεχείς εξάρσεις, χωρίς ουσιαστική ύφεση.   

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Ένας ασθενής με ΣΚΠ μπορεί να έχει οποιοδήποτε νευρολογικό σύμπτωμα, από ελαφρύ, όπως

• Μούδιασμα

• Υπαισθησίες

• Παραισθησίες

• Ασταθής διάθεση

• Μελαγχολία

Μέχρι και σοβαρό:

• Μυϊκή αδυναμία

• Δυσκολία στην κίνηση

• Δυσκολία στο συντονισμό των κινήσεων

• Διαταραχές ισορροπίας

• Διπλωπία

• Παράλυση

• Τύφλωση

Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά τις υποτροπές ή επιδεινώνονται βαθμιαία. Το πότε θα συμβεί δεν είναι γνωστό και δεν μπορεί να προβλεφθεί, αν και οι υποτροπές είναι πιο συνηθισμένες την άνοιξη και το καλοκαίρι ή μετά από έκθεση στη ζέστη (μετά από ένα ζεστό μπάνιο).

 

Σκλήρυνση κατά πλάκας και μάτια

Οι πιο συνηθισμένες οφθαλμικές εκδηλώσεις της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι:

• οπισθοβολβική νευρίτιδα 

• διπλωπία

Σπανιότερα μπορεί να εκδηλωθούν:

• διάμεση ραγοειδίτιδα

• αγγειίτιδα αμφιβληστροειδή

• πρόσθια ραγοειδίτιδα

 

Διάγνωση της σκληρυνσης κατά πλάκας

Για τη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις με βάση τα κλινικά ευρήματα, την μαγνητική τομογραφία εγκέφαλου και νωτιαίου μυελού, την ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και τα οπτικά προκλητά δυναμικά.

Οι κλινικές εκδηλώσεις από μόνες τους δεν βάζουν τη διάγνωση της νόσου, όπως και τα ευρήματα της μαγνητικής τομογραφίας χωρίς κλινικές εκδηλώσεις δεν θέτουν διάγνωση. Για να αξιολογηθεί η  μαγνητική τομογραφία θα πρέπι να υπάρχουν τουλάχιστον δυο εστίες βλάβης στον εγκέφαλο ή στο νωτιαίο μυελό, όπως επίσης να είναι πρόσφατες (να προσλαμβάνουν ακτινοσκιερή ουσία) ή να αυξάνονται με το χρόνο.

Η διαπίστωση ορισμένων πρωτεϊνών και ολιγοκλωνικών IgG ανοσοσφαιρινών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό μετά από οσφυονωτιαία παρακέντηση καθώς και η παθολογική δοκιμασία ηλεκτρικής απόκρισης των διαφόρων νευρικών οδών (προκλητά δυναμικά) βοηθούν στη διάγνωση της νόσου.

 

Θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Η χορήγηση υψηλών δόσεων κορτιζόνης ενδοφλέβια για 3 -5 ημέρες αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για τις υποτροπές της νόσου.

Η ιντερφερόνη β-1a , όπως και η ιντερφερόνη β-1b ,αλλά και άλλες νεότερες θεραπευτικές επιλογές όπως fongolimod, glatiramer acetate, mitoxatron, natalizumab, φαίνεται ότι προστατεύουν από την εκδήλωση νέων υποτροπών ή από την επέκταση των βλαβών.