Ο κίνδυνος εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας άλματα από περίπου 2% σε ανθρώπους 60ετών σε σχεδόν 30% σε άτομα ηλικίας άνω των 75.

 

 

Ποια είναι τα αίτια της ηλικιακής εκφύλιση ωχράς κηλίδας

Περιβαλλοντικοί παράγοντες που προκαλούν γενετικές αλλαγές, οξειδωτικό στρες, φλεγμονές, κάπνισμα, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη, παχυσαρκία αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση ηλικιακής εκφύλισης ωχράς ή παράγοντες που σχετίζονται με τη βαρύτητα της βλάβης. Επιπλέον η κληρονομικότητα μπορεί να είναι ένας ακόμα παράγοντας κινδύνου. Οι άνθρωποι που έχουν κάποιο στενό μέλος της οικογένειας με τη νόσο έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εκφύλιση της ωχράς κηλίδας οι ίδιοι.

 

Ποιες είναι οι μορφές της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας

Υπάρχουν δύο τύποι:

• Η ξηρή μορφή είναι ο πιο συχνός τύπος. Χαρακτηρίζεται από παρουσία εναποθέσεων λιποπρωτεινών (drusen), λέπτυνση ή ατροφία του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς

• Η υγρή μορφή. Ο πιο σοβαρός αλλά ευτυχώς λιγότερα συχνός τύπος αφού εμφανίζεται περίπου στο 10% των ασθενών με ηλικιακή εκφύλιση. Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη παθολογικών αγγείων κάτω από την ωχρά (χοριοειδική νεοαγγείωση)

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας

Συνήθη συμπτώματα είναι:

• Θολή μακρινή ή / και κοντινή όραση που δεν διορθώνεται με γυαλιά
• Ανάγκη για ολοένα και πιο έντονο φως για να δούμε από κοντά
• Τα χρώματα φαίνονται λιγότερο έντονα ή φωτεινά
• Δυσκολία να δούμε κατά τη μετάβαση από το έντονο φως σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού
• Πρόβλημα ή αδυναμία αναγνώρισης των προσώπων
• Θολό ή σκοτεινό σημείο στην κεντρική όραση

Καθώς ο χρόνος περνά τα συμπτώματα επιδεινώνονται, εμφανίζονται και στους δύο οφθαλμούς αν και συνήθως δεν είναι συμμετρικά ή της ίδιας έντασης. Συνήθως η περιφερική όραση δεν επηρεάζεται, έτσι μπορεί να είμαστε σε θέση να δούμε το περίγραμμα ενός ρολογιού, αλλά όχι τους δείκτες του ρολογιού, μπορεί να βλέπουμε τη σελίδα ενός βιβλίου αλλά όχι τη λέξη που επικεντρωνόμαστε, μπορεί να βλέπουμε την οθόνη της τηλεόρασης αλλά να μη μπορούμε να διαβάσουμε τους υπότιτλους.

Ακόμα και στις προχωρημένες μορφές εκφύλισης της ωχράς ολική τύφλωση δεν προκαλείται και χρήσιμη περιφερική όραση διατηρείται πάντα. Αλλά αν και η δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης παραμένει, καθημερινές απλές δραστηριότητες που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής επηρεάζονται σημαντικά.

Η ξηρή μορφή συνήθως επηρεάζει λιγότερο την όραση, αλλά σταδιακά προχωρεί σε όλο και μεγαλύτερες βλάβες ή μπορεί να μετεξελιχθεί στην υγρή μορφή που επηρεάζει σημαντικά την όραση.

Συμπτώματα υγρής μορφής:

• Παραμορφωμένη όραση - ευθείες γραμμές μπορεί να εμφανιστούν λυγισμένες ή στραβά

• Σκούρες γκρι κηλίδες ή λευκές κηλίδες στο οπτικό πεδίο

• Απώλεια της κεντρικής όρασης
• Μέγεθος των αντικειμένων διαφορετικό για κάθε μάτι

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς

Τη διάγνωση θα κάνει ο οφθαλμίατρος με μια απλή εξέταση του βυθού(βυθοσκόπηση ή

οφθαλμοσκόπηση) και αν χρειαστεί θα γίνουν επιπλέον αγγειογραφίες του βυθού (με φλουοροσκείνη ή με ινδοκυανίνη), όπως επίσης και οπτική τομογραφία συνοχής (OCT).

Όσοι έχουν ξηρή μορφή εκφύλιση πρέπει να ελέγχουν την όραση τους τακτικά με ένα απλό τεστ(πίνακας Amsler) ώστε να διαπιστωθεί γρήγορα αν η εκφύλιση έχει μεταπέσει στην υγρή μορφή. Επίσης πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο τους μια φορά τον χρόνο ή μόλις διαπιστώσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων όπως παραμόρφωση αντικειμένων ή να βλέπουν τις γραμμές τεθλασμένες. 

• Βάλτε τα κοντινά γυαλιά σας και κρατήστε τον πίνακα σε απόσταση 40 εκατοστών με καλό φωτισμό
• Καλύψτε το ένα μάτι
• Κοιτάξτε κατευθείαν στη μαύρη κηλίδα στο κέντρο και προσπαθήστε να δείτε μόνο εκεί

• Παρατηρήστε αν όλες οι γραμμές είναι ίσιες ή αν κάποιες περιοχές χάνονται, φαίνονται αχνά ή σκοτεινιάζουν
• Επαναλάβατε την ίδια διαδικασία με το άλλο μάτι
• Αν κάποια περιοχή φαίνεται κυματιστή, θολή ή σκοτεινή επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατροσας
  

 

Υπάρχει θεραπεία στην ηλικιακή εκφύλιση ωχράς

Η ξηρή μορφή δεν έχει θεραπευτική αντιμετώπιση, αν και μερικοί άνθρωποι μπορεί να ωφεληθούν από ένα σχήμα θεραπείας με βιταμίνες, διακοπή του καπνίσματος και διατροφή με αντι-οξειδωτικόυς παράγοντες(φρούτα, λαχανικά)

Η υγρή μορφή στα πρώιμα στάδια μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με ενέσεις αντι-VEGF παραγόντων που γίνονται μέσα στο μάτι. Ο VEGF (vascular endothelial growth factor) είναι μια ουσία που παίζει σπουδαίο ρόλο στην παραγωγή των παθολογικών αγγείων που ευθύνονται για την υγρή μορφή της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς και επομένως η δέσμευση του συμβάλλει στην υποχώρηση των αγγείων και στην βελτίωση όχι μόνο της ανατομικής κατάστασης της ωχράς αλλά και της όρασης.